विषय सूची 1 सूरसागर 2 दशम स्कन्ध 3 टीका टिप्पणी और संदर्भ 4 संबंधित लेख सूरसागर दशम स्कन्ध राग आसावरी कहा कहौं सखी कहत बनैं नहिं, नंद-नँदन-मेरौ मन जु हरयौ। मात-पिता-पति-बंधु-सकुच तजि, मँगन भई नहिं सिंधु तरयौ।। अरुन-अधर, जुग नैन रुचिर रुचि, मदन मुदित मन संग लरयौ। देह-दसा कुल-कानि-लाज तजि, सहज सुभाउ रह्यौ सु धरयौ।। आनंद-कंद चंद-मुख निसि दिन अवलोकन यह अमल परयौ। सूरदास प्रभु-सौं मेरी गति, जनु लुब्धक-कर मीन चरयौ।।1454।। टीका टिप्पणी और संदर्भ संबंधित लेख देखें • वार्ता • बदलेंसूरसागरप्रथम स्कंध मंगलाचरण • सगुणोपासना • भक्त-वत्सलता • माया-वर्णन • अविद्या-वर्णन • तृष्णा-वर्णन • नाम-महिमा • विनती • श्रीभागवत-प्रसंग • भागवत वर्णन • श्रीशुक-जन्म-कथा • श्रीभागवत के वक्ता-श्रोता • सूत-शौनक संवाद • व्यास-अवतार • श्रीभागवत-अवतरण का कारण • नाम-माहात्म्य • बिदुर-गृह भगवान-भोजन • भगवान-दुर्योधन-संवाद • द्रौपदी-सहाय • पांडव-राज्याभिषेक • भीष्मोपदेश, युधिष्ठिर प्रति • महाभारत में भगवान की भक्तवत्सलता का प्रसंग • अर्जुन-दुर्योधन का कृष्ण-गृह-गमन • दुर्योधन-वचन, भीष्म-प्रति • भीष्म-प्रतिज्ञा • अर्जुन के प्रति भगवान के वचन • भगवान का चक्र-धारण • अर्जुन और भीष्म का संवाद • भीष्म का देह-त्याग • भगवान का द्वारिका-गमन • कुंती-विनय • राजा धृतराष्ट्र का वैराग्य तथा वन-गमन • हरि-वियोग, पांडव-राज्य-त्याग, उत्तर-गमन • अर्जुन का द्वारिका जाना और शोक-समाचार लाना • गर्भ में परीक्षित की रक्षा तथा उनका जन्म • परीक्षित-कथा • मन-प्रबोध • चित-बुद्धि-संवादद्वितीय स्कंध नाम-महिमा • अनन्य भक्ति की महिमा • हरिविमुख-निंदा • सत्संग-महिमा • भक्ति-साधन • वैराग्य-वर्णन • आत्मज्ञान • विराट-रूप-वर्णन • आरती • नृप-विचार • श्रीशुकदेव के प्रति परीक्षित-वचन • शुकदेव-कथित नारद-ब्रह्मा-संवाद • चतुर्विंशति-अवतार वर्णन, ब्रह्मा-वचन नारद के प्रति • ब्रह्मा की उत्पत्ति • चतु:श्लोक श्रीमुख-वाक्यतृतीय स्कंध श्रीशुक-वचन • उद्धव का पश्चात्ताप • मैत्रेय-विदुर-संवाद • विदुर-जन्म • सनकादिक अवतार • रुद्र-उत्पत्ति • सप्तऋषि, दक्ष प्रजापति तथा स्वायंभुव मनु की उत्पत्ति • सुर-असुर-उत्पत्ति • वाराह-अवतार • जय-विजय की कथा • कपिलदेव अवतार तथा कर्दम का शरीर-त्याग • देवहूति-कपिल-संवाद • भक्ति-विषयक प्रश्नोत्तर • भगवान का ध्यान • चतुर्विध भक्ति • हरिविमुख की निंदा • भक्त-महिमाचतुर्थ स्कंध दत्तात्रेय-अवतार • यज्ञपुरुष-अवतार • यज्ञपुरुष-अवतार (संक्षिप्त) • पार्वती-विवाह • ध्रुव-कथा • संक्षिप्त ध्रुव-कथा • पृथु अवतार • पुरंजन-कथापंचम स्कंध ऋषभदेव अवतार • जड़भरत-कथा • जड़भरत-रहूगण-संवादषष्ठ स्कंध परीक्षित-प्रश्न • श्रीशुक-उत्तर • अजामिलोद्धार • श्रीगुरु-महिमा • सदाचार-शिक्षा (नहुष की कथा) • इंद्र-अहल्या-कथासप्तम स्कंध श्रीनृसिंह अवतार • भगवान का श्रीशिव को साहाय्य प्रदान • नारद-उत्पत्ति-कथाअष्टम स्कंध गज-मोचन-अवतार • कूर्म-अवतार • सुंद-उपसुंद-वध • वामन-अवतार • मत्स्य अवतारनवम स्कंध राजा पुरुरवा का वैराग्य • च्यवन ऋषि की कथा • हलधर-विवाह • राजा अंबरीष की कथा • सौभरि ऋषि की कथा • श्रीगंगा-आगमन • श्रीगंगा-विष्णु-पादोदक स्तुति • परशुराम अवतार • रामावतार • श्रीराम-जन्म (बालकांड) • अयोध्या कांड • अरण्य कांड • किष्किंधा कांड • सुंदर कांड • लंका कांडदशम स्कंध पूर्वार्ध पूतना-वध • श्रीधर-अंग-भंग • कागासुर-वध • सकटासुर-वध • तृणावर्त-वध • नामकरण • अन्नप्राशन • वर्षगाँठ • घुटुरुवों चलना • पाँवों चलना • बाल-छवि-वर्णन • कनछेदन • चंद्र-प्रस्ताव • कलेवा-वर्णन • क्रीड़न • पाँड़े-आगमन • माटी-भक्षण-प्रसंग • शालिग्राम-प्रसंग • प्रथम माखन-चोरी • उलूखल-बंधन • यमलार्जुन-उद्धार की दूसरी कथा • गो-दोहन • वृंदावन-प्रस्थान • गो-चारण • बकासुर-वध • अघासुर-वध • ब्रह्मा-बालक-वत्स-हरण • बाल वत्स-हरण की दूसरी लीला • धेनुक-वध • कालीदह-जल-पान • ब्रज-प्रवेश-शोभा • कमल-पुष्प मँगाना, काली-दमन लीला • दावानल-पान लीला • प्रलंब-वध • मुरली-स्तुति • गोपिका-वचन • श्रीराधा-कृष्ण मिलाप • सुख-विलास • गृह-गमन • राधिकाजी का यशोदा-गृह गमन • राधा-गृह-गमन • राधिका का पुनरागमन • चीर-हरन-लीला • दूसरी चीर-हरन-लीला • यज्ञ-पत्नी-लीला • यज्ञ-पत्नी-वचन • गोवर्धन-पूजा तथा गोवर्धन-धारण • गिरिधारण-लीला • गोवर्धन की दूसरी लीला • गोपादि की बातचीत • अमर-स्तुति तथा कृष्णाभिषेक • इंद्र-शरणागमन • वरुण से नंद को छुड़ाना • रास-पंचाध्यायी आरंभ • श्रीकृष्ण-विवाह-वर्णन • श्रीकृष्ण का अंतर्धान होना • गोपी-गीत • रास-नृत्य तथा जल-क्रीड़ा • विद्याधर-शाप-मोचन • वृंदावन-विहार • शंखचूड़-वध • श्रीकृष्ण-ज्योनार • गोपी-वचन, मुरली के प्रति • मुरली-वचन, गोपियों के प्रति • गोपी-वचन, परस्पर • श्रीकृष्ण का व्रजागमन • बृषाभाषुर-वध • केशी-वध • व्योमासुर-वध • पनघट-लीला • दान-लीला • ग्रीष्म-लीला • यमुनागमन-युगलसमागम • लघु-मानलीला • नैन समय के पद • आँख समय के पद • मानलीला और दंपति विहार • खंडिता प्रकरण • राधा का मान • राधाजी का मध्यम मान • सुखमा गृहागमन • सुखमा के घर सखियों का आगमन • वृंदा-गृह-गमन • वृंदा के धाम से प्रमुदा के धामगमन • बड़ी मानलीला • दूसरी गुरु मानलीला • झूलन • बसंत लीला • अक्रूर-ब्रज-आगमन • गोपिकाओं की उद्विग्नता • यशोदा वचन श्रीकृष्ण के प्रति • नंदवचन, यशोदा के प्रति • गोपिका वचन, परस्पर • यशोदा विलाप • कृष्ण वचन नंद के प्रति • अक्रूर-कृत-श्रीकृष्ण-स्तुति • अक्रूर पत्यागमन • श्रीकृष्ण का मथुरा आगमन • रजक वध • धनुष-भंगलीला • कुवलया वध • हस्ती वध (संक्षिप्त) • श्रीकृष्ण वचन मल्लों के प्रति • वसुदेव दर्शन • यज्ञोपवीत उत्सव • नंद बिदाई • नंदब्रजागमन • सखीवचन; यशोदाविलाप ब्रजवासीवचन, आगत ग्वाल-वचन; गोपीजन • ब्रजदसा • परस्पर नंद-यशोदा-वचन • पंथीवचन, देवकी के प्रति • गोपी-विरह-वर्णन • स्वप्नदर्शन • चन्द्रोपालंंभ • उद्धव-व्रज-आगमन • स्याम रंग पर तर्क • यशोदा जी का संदेश • उद्धव आगमन, भ्रमरगीत संक्षेप • उद्धव प्रत्यागमन • श्रीकृष्ण का अक्रूर-गृह-गमन • श्रीकृष्ण का अक्रूर-गृह-गमन उत्तरार्द्ध कालयवनदहन • द्वारिका प्रवेश • द्वारिका शोभा • रुक्मिणी-पत्नि की-प्राप्ति • रुक्मिणी विवाह की दूसरी लीला • प्रद्युम्न-जन्म • प्रद्युम्न-जन्म • जांबंवती और सत्यभामा का विवाह • शतधन्वा वध • पंच पटरानी विवाह • भौमासुर वध तथा कल्पवृक्ष आनयन • रुक्मिणी परीक्षा • प्रद्युम्नविवाह • अनिरुद्धविवाह • नृग राजा का विवाह • श्री बलभद्र का ब्रज आगमन • पौंड्रकवध • सुदक्षिणावध • द्विविदवध • सांब विवाह • नारदसंशय • जरासंध वध • राजाओं की प्रार्थना • पांडव यज्ञ, शिशुपालगति • पांडव सभा, दुर्योधन का क्रोध • शाल्ववध • दंतवक वध • सुदामाचरित्र • संक्षिप्त सुदामाचरित्र • पथिक के प्रति ब्रजनारी वाक्य • कुरुक्षेत्र में श्रीकृष्ण, यशोमति, गोपीमिलन • रुक्मिनीवचन श्रीकृष्ण के प्रति • श्रीकृष्ण का कुरुक्षेत्र आगमन • राधिका वचन सखी प्रति • श्रीकृष्ण के प्रति गोपी संदेश • कुरुक्षेत्र में श्रीकृष्ण मिलन • रुक्मिनी का प्रश्न • रुक्मिनी का प्रश्न • श्रीकृष्ण वचन व्रजवासियों के प्रति • व्रजवासी वचन • ऋषि स्तुति • देवकी पुत्र आनयन • वेदस्तुति • नारदस्तुति • सुभद्रा विवाह • जनक श्रुतिदेव और श्रीकृष्ण मिलाफ • भस्मासुर वध • भृगु परीक्षा • अर्जुन को निज रूप दर्शन तथा शंखचूड़ पुत्र आनयनएकादश स्कंध नारायण-अवतार • हंसावतार वर्णनद्वादश स्कंध बुद्ध अवतार वर्णन • कल्कि अवतार वर्णन • राजा परिक्षित हरि-पद-प्राप्ति • जन्मेजय कथापरिशिष्ट 1.परिशिष्ट • 2.परिशिष्ट वर्णमाला क्रमानुसार लेख खोज अ आ इ ई उ ऊ ए ऐ ओ औ अं क ख ग घ ङ च छ ज झ ञ ट ठ ड ढ ण त थ द ध न प फ ब भ म य र ल व श ष स ह क्ष त्र ज्ञ ऋ ॠ ऑ श्र अः