- चापलयसीम चपलानुभवैकसीम
- चातुर्यसीम चतुराननशिल्पसीम।
- सौरभ्यसीम सकलाद्भुतकेलिसीम
- सौभाग्यसीम तदिदं व्रजभाग्यसीम।।74।।[1]
अन्वयः – तदिदं चापल्यसीम (चापल्यानां सीमा अवधिर्यत्र तत्) चपलानुभवैकसीम (चपलानां व्रजांगनानां यस्ततस्पर्शादिसुखानुभव – स्त्स्यैका मुख्या सीमा यत्र तत्) चातुर्यसीम चतुराननशिल्पसीम सौरभ्यसीम सकलाद्भुत- केलिसीम सौभाग्यसीम व्रजभाग्यसीम।।74।।
अनुवाद- ये श्रीकृष्ण चपलता की सीमा हैं, चपला व्रजबालाओं के स्पर्षअनुभव की एकमात्र सीमा हैं; चातुर्य (चतुरता) की सीमा, चतुरानन ब्रह्मा के शिल्प की सीमा हैं, सौरम्भ (सौरभ, सुगन्ध) की सीमा, समस्त अद्भुत केलिविलास की सीमा हैं; व्रजबालाओं के- सारे व्रज के ही भाग्य की सीमा हैं।।74।।
कृष्णवल्लभा
सम्प्रति पुरः स्फूर्तिमत्तद्रूपमनुभवन्नभिनयन्नेवाह- चापल्यसीमेति। तदिदं पुरोवर्ति व्रजभाग्यसीमा। व्रजजनानां भाग्यस्यैव सीमा यस्मिंस्तत्। कीदृशं चापल्यसीम। चापल्यं दूरीकुर्विति चेन्न, आश्वासप्राप्त्या तदतिवृद्धेरित्याह- चपलानुभवैकसीम। चपलस्य ममानुभवानामेक सीमा यत्र। स्वानुभवेनैव कथयामीत्यभिप्रायः। पुनः कीदृशम्, अनुभवाकारमेवाह- चातुर्यसीम। चातुर्यस्य सीमा यस्मिन्। तदनुभवेनैव मम चातुर्यमपि स्फुरतीत्यर्थः। पुनः कीदृशम्- चतुराननशिल्पसीम। चतुराननो ब्रह्मा तच्छिल्पस्य रचनायाः सीमा यत्र। अतः परं तस्य कौशलं नास्तीत्यर्थः। तन्मूर्तेर्विधातृ- सृज्यत्वाभावेऽपि लोकदृष्टिरियमुक्ता। यद्वा, चतुरा विचित्रानने शिल्पस्य तिलकादिरचनायाः सीमा यत्र तत्। चतुरा प्रेमातिशयगोष्ठी तस्या आनने यच्छिल्पं चित्रकवित्वादिकौशलं तस्य सीमा यत्रेति वा। पुनः कीदृशम्- सौरभ्यस्य गौगन्ध्यस्य सीमा यत्र तत्। पुनः कीदृशम्- सकलाद्भुतकेलीनां सीमा यत्र तत्। कलाभिः सहिताः सकलाः, ताश्च ता अद्भुतकेल- यश्चाश्चर्यक्रीडास्तासां सीमा मर्यादा वा। पुनः कीदृशम्- सौभाग्यसीम। सौभाग्यस्य सौन्दर्यस्य सीमा यत्र तत्।।74।।
|