श्रीकृष्णकर्णामृतम् -श्रीमद् अनन्तदास बाबाजी महाराज
अन्वयः – आन्दोलिताग्रभुजम् आकुललोलनेत्रम् आर्द्रस्मितार्द्रवदनाम्बुजचन्द्रबिम्बं शिञ्जानभूषणचितं शिखिपिच्छमौलि शीतं विलोचनरसायनम् अभ्युपैति (सम्मुखमायाति)।।70।। अनुवाद- जिनके अग्रभुज आन्दोलित हैं, नेत्र आकुल और चञ्चल हैं, सरस मृदुहास्य से वदनकमल चंद्रबिम्ब की तरह आर्द्र है, जो मुखरित नूपुर आदि भूषणों से भूषित हैं- वही शिखिपिच्छमौलि लोचनरसायन श्रीकृष्ण मेरे निकट आ रहे हैं।।70।। अथ कयापि लीलया पुरः परिस्फुरच्छी – कृष्णस्वरूप – मनुभूयमान आह- आन्दोलितेति। विलोचनरसायनम्- विलोचनयो रसायनं रसास्वादपात्रम्। रस ईषत् अनुभूयतेऽनेनेति रसायनम्। किमप्यभ्युपैति, अभि सर्वत उपैत्यायाति। कीदृशम्- शीतं परमशीतलं सर्वेन्द्रियगतमहा-सन्तापशमनम्। पुनः कीदृशम्- आन्दोलिताग्रभुजम्- आन्दोलितावग्रभुजौ भुजाग्रं यत्र तत्। अत्र लताकारौ हस्तौ ज्ञातव्यौ। तल्लक्षणञ्च यथा संगीतरत्नाकरे-[2]
पुनः कीदृशम्- आकुललोचनेत्रम्। आकुलयति जगद् व्याकुलयतीत्याकुल लोले च चपले नेत्रे यत्र तत्। पुनः कीदृशम्- आर्द्रेति आर्द्रं स्निग्धं यत्समितं तेनार्द्रं सरसंवदनमेवाम्बुजं कमलं चंद्रबिम्बं वा यत्र तत्। द्वयोरेव साधर्म्यादार्द्रार्द्रेति पौनरुक्त्यं न दोषः। आर्द्रार्द्राम्बुजचंद्र-बिम्बादिशब्दाः शीतमित्यस्य हेतवः। |
टीका टिप्पणी और संदर्भ
संबंधित लेख
क्रमांक | श्लोक संख्या | श्लोक | पृष्ठ संख्या |
वर्णमाला क्रमानुसार लेख खोज