विषय सूची
श्रीगीतगोविन्दम् -श्रील जयदेव गोस्वामी
तृतीय: सर्ग:
मुग्ध-मधुसूदन:
अथ सप्तम सन्दर्भ
7. गीतम्
हृदि विसलता-हारो नायं भुजंगम-नायक: अनुवाद- हे अनंग! क्या तुम मुझे चन्द्रशेखर जानकर रोष भरकर कष्ट दे रहे हो? तुम्हारी यह कैसी विषमता है? मेरे हृदय में जो कुछ देख रहे हो, वह भुजंगराज वासुकि नहीं है, यह तो मृणाल लता निर्मित हार है। कण्ठदेश में विष की नीलिमा नहीं है, नील कमल की माला है। यह प्रियाविहीन मेरी इस देह पर चिताभस्म नहीं, यह तो चन्दन का अनुलेपन है। इसलिए हे मन्मथ! तुम निवृत्त हो जाओ, भ्रम में पड़कर मुझ पर व्यर्थ ही विषम बाण की वर्षा मत करो, क्रोध करके मेरी ओर क्यों दौड़ रहे हो? और देखो! महादेव पार्वती के साथ अर्द्ध में मिलित होकर सुख से विराज रहे हैं, परन्तु मेरी प्राणाधिका राधिका के साथ मिलन तो बहुत दूर की बात, वह कहाँ है, मैं भी नहीं जानता हूँ ॥9॥
|
टीका टिप्पणी और संदर्भ
- ↑ अन्वय- [अधुना मन्मथमुपालभतेज]- हे अनंग, क्रुधा (कोपेन) किमु (कथं) धावसि? [मदर्थञ्चेत्र, तर्हि] हरभ्रान्त्या (शप्ररभ्रमेण) प्रियारहिते मयि न प्रहर (प्रहारं मा कुरु) [हरस्तु प्रिर्याद्धांगयुक्त: अतो नाहं हरोऽस्मि; तल्लक्षणादिकं चेत्र दृश्यते मयि इत्यपि न; तथाच हरभ्राञ्न्त वारयति] हृदि (मम वक्षसि) अयं विसलताहार: (विसलताया मृणालस्य हार:); [विरहतापशान्त्यर्थं ध्रियते इति भाव:] भुजंगम-नायक: (भुजगपति: शेष: य: हरेण मालाकारेण हृदि ध्रियते इति स:) न। कण्ठे कुवलय-दलश्रेणी (कुवलयानां नीलोत्पलानां दलश्रेणी दलपंक्ति:), [शैत्याय ध्रियते इति भाव:]; सा (प्रसिद्धा) गरलद्युति: (हलाहलकान्ति; या हरकण्ठे विराजते सा) न। [किञ्च] इदं (मम गात्र्लग्नं) मलयज-रज: (चन्दनरेणु:) विरहताप-शान्त्यर्थं शैत्याय सौगन्धाय ध्रियते इति भाव:] भस्म (हरगात्रलग्नं भषितं) न ॥9॥
संबंधित लेख
सर्ग | नाम | पृष्ठ संख्या |